De werking van het oog

Het menselijk oog

Het oog is een complex en gevoelig orgaan. Verschillende oogaandoeningen kunnen uw gezichtsvermogen beperken, zijn onaangenaam en in sommige gevallen kunnen ze onherstelbare schade aan de ogen veroorzaken. Het regelmatig bezoeken van de opticien is belangrijk, vooral in geval van klachten, zodat een eventuele behandeling snel van start kan gaan.
Snelle links

Centrum voor oogbescherming
Technologie
Wetgeving
Wetenschap achter de pasvorm

Visuele waarneming

Het oog is het zintuig voor onze visuele waarneming. De belangrijkste onderdelen van het oog die ons in staat stellen om te zien, zijn het hoornvlies, de iris, de lens, het netvlies, de macula en de oogzenuw.

Ombuigen van het licht
Het hoornvlies is convex gebogen en transparant. Het beschermt het oog en laat tegelijkertijd licht door. De kromming ervan zorgt ervoor dat het licht wordt opgevangen in het oog.

De iris geeft het oog zijn onmiskenbare kleuren en fungeert als een diafragma. Afhankelijk van de lichtomstandigheden verandert de opening (pupil) en zo wordt de hoeveelheid licht geregeld die via de pupil in het oog wordt gelaten.

De lens zit achter de iris en creëert een beeld van wat er op het netvlies komt. De lens is buigzaam en krijgt zijn vorm door de ciliaire spier, die de lens omgeeft. De kromming die op deze manier is veranderd, bepaalt de ´brandpuntsafstand´ van de lens, waardoor de ogen zich kunnen aanpassen aan verschillende zichtafstanden.

Verwerking van het licht
Het netvlies is de bekleding van de binnenkant van het oog. Het fungeert als een projectieoppervlak. Het beeld dat ontstaat op het netvlies wordt geregistreerd door zenuwcellen (kegels en staafjes) en getransformeerd tot zenuwimpulsen. De kegels bepalen het zien van kleur, terwijl de staafjes zorgen voor het onderscheid tussen licht en donker.

De macula, de zogeheten gele vlek, ligt precies op de achterkant van het oog op het punt dat het verst is van de lens. De macula is het punt van het scherpste zicht. Hier bevinden zich alleen kegels en het zijn er heel veel.

De oogzenuw leidt de signalen die zijn verzameld door de zenuwcellen in het netvlies naar de hersenen. En pas in het brein worden de beelden gemaakt die we daadwerkelijk ´zien´. Hier worden de signalen van de zenuwcellen voor het eerst geïnterpreteerd, aan de hand van onze herinneringen en ervaringen.

De werking van een gezond oog

Wat is ´zien´ eigenlijk?

Licht valt op het netvlies, via het hoornvlies en de lens. Tijdens dit proces wordt gebundeld licht geprojecteerd op een punt op het netvlies. Er zijn verschillende manieren waarop het oog de lichtinval binnen het oog kan veranderen.

De iris, bijvoorbeeld, verandert afhankelijk van de lichtomstandigheden: bij weinig licht verwijdt de pupil zich, zodat er meer licht in het oog valt; in fel licht versmalt de pupil zich, zodat er minder licht in het oog valt.

De ciliaire spier, die als een ring rondom de lens ligt, geeft de lens vorm om de kromming te variëren. Om scherp te stellen op allerlei objecten in de nabijheid, wordt de lens sterker gekromd, wat resulteert in een grotere breking van het licht (ofwel: refractie). Andersom, als u wilt scherpstellen op objecten op afstand, wordt de lens meer afgeplat, waardoor de lichtbreking minder sterk is.

Oogletsel

De ogen kunnen op vele manieren letsel oplopen
Oogletsel kan verschillende oorzaken hebben. Typische voorbeelden hiervan zijn letsel met mechanische, optische, chemische, thermische of elektrische oorzaak.

Letsel met mechanische oorzaak
Dit type letsel wordt veroorzaakt door stof of vaste deeltjes, zoals spaanders en slijpsel, splinters en korrels die tegen het oog aankomen. Stof is irriterend voor de ogen en kan een ontsteking veroorzaken. De belangrijkste behandeling in dit geval is het vermijden van elke verdere irritatie van de ogen, dus verdere blootstelling aan stof. Vaste deeltjes kunnen doordringen in het hoornvlies en dit verwonden. In dat geval is medische behandeling nodig om het deeltje te verwijderen, om mogelijke ontsteking en complicaties zoals litteken- of zweervorming van het hoornvlies te voorkomen.
- Letsel met optische oorzaak
  Dit type letsel ontstaat door straling. Blootstelling aan intensieve of langdurige straling of grote verschillen in licht kan de ogen beschadigen. Ultraviolette straling kan lasogen veroorzaken. De klachten treden niet direct op na blootstelling aan het licht, maar enkele uren later. Ontsteking van het hoornvlies en conjunctivitis kunnen hiervan het gevolg zijn. Dit kunnen pijnlijke aandoeningen zijn, maar ze gaan snel weg.
Licht dat te fel is, zoals zonlicht, kan verblinden. Hierdoor neemt iemands gezichtsvermogen voor een kortere of langere tijd af. Deze afname van het gezichtsvermogen duurt doorgaans maar tijdelijk.

Infraroodstraling tijdens gietwerk, bijvoorbeeld, kan brandwonden op het netvlies veroorzaken. Iemand die permanent is blootgesteld aan infraroodstraling loopt risico op vertroebeling van de lenzen. Laserlicht kan gaten branden in het netvlies, waardoor blijvende oogschade ontstaat.

Letsel met chemische oorzaak
De schade kan worden veroorzaakt door verschillende soorten chemicaliën, bijvoorbeeld alkalische of zure oplossingen. Een druppel zuur kan leiden tot verzwering van het hoornvlies en laat blijvende littekens na. Alkalische oplossingen zijn potentieel gevaarlijker: een paar druppels kunnen het gehele hoornvlies blijvend vertroebelen.

Letsel met thermische oorzaak
Dit type letsel kan worden veroorzaakt door te veel hitte of kou. Warmte leidt tot irritatie van het hoornvlies door uitdroging. Langdurige blootstelling aan kou brengt tranende ogen met zich mee en kan ook leiden tot symptomen van vorstletsel.

Meer informatie over 3M Oogbescherming

De werking van het oog

Het menselijk oog

Snelle links

Visuele waarneming

De werking van een gezond oog

Wat is ´zien´ eigenlijk?

Oogletsel

De ogen kunnen op vele manieren letsel oplopen